Wiele osób próbuje swoich sił w inwestowaniu na giełdzie – niekoniecznie mając stosowne zaplecze wiedzy lub odpowiednich w tym zakresie doradców. Istnieje wiele typowych psychologicznych zjawisk i zachowań inwestorów, zaliczanych do popularnych błędów. Warto poznać przykłady tych irracjonalnych zjawisk, by ustrzec się ich w przyszłości i być może dzięki temu też nie stracić podczas inwestowania.
Czym jest psychologia inwestowania?
Psychologia inwestowania to szerokie pojęcie, obejmujące dziedziny, jak finanse behawioralne, inteligencja finansowa czy psychologia ryzyka. Zdaniem niektórych ekspertów w zakresie finansów ponad 70% sukcesu w inwestowaniu na giełdzie to właśnie znajomość psychologii inwestowania. Jakie zachowania wchodzą w jej skład? Przykłady to świadomość swoich słabości, umiejętność radzenia sobie z porażką i skuteczna walka ze złymi nawykami. Inne to np. realistyczne oczekiwania, a także wątpliwość, że tym razem będzie inaczej (chociaż nic na to nie wskazuje).
Na stronie Kobiece Finanse przeczytasz więcej o błędach percepcji w inwestowaniu.
Przykłady zachowań inwestorów, których nie warto naśladować
Wiedza w zakresie psychologii inwestowania pozwoli ustrzec osobę, rozpoczynającą swoją przygodę z zarabianiem na giełdzie, przed popularnymi błędami i powszechnymi zachowaniami. Są to przede wszystkim:
- sugerowanie się opinią tłumu – osoby początkujące w inwestowaniu na giełdzie idą za tłumem. Decydują się na kupienie jakiś akcji, uznając za pewnik, że na pewno na tym nie stracą. Tymczasem rzeczywistość bywa rozczarowująca, bo masowe kupowanie akcji nie jest gwarancją, że to pewna inwestycja, która zagwarantuje zwrot lub większy zysk. Podążanie za rynkowymi wzrostami i gonienie hossy to jeden z objawów FOMO, czyli fear of missing out. Pojęcie to jest szeroko stosowane w kontekście uzależnienia od internetu, ale ma także rację bytu w inwestowaniu na giełdzie. W tym wypadku objawia się kupowaniem wszystkiego, co zwyżkuje, a aktywa są przewartościowane i przynoszą straty,
- tym razem będzie inaczej – kolejne irracjonalne zachowanie inwestorów giełdowych, niewarte naśladowania. Objawia się to np. zaakceptowaniem wysokich wycen spółek giełdowych i tłumaczeniem, że zyski i dywidendy przestały mieć znaczenie,
- bezkrytyczna wiara we własną intuicję i możliwości,
- nieuzasadniony optymizm i podejmowanie coraz większego ryzyka,
- wiara, że spadający kurs akcji nagle odbije i tkwienie w dalszych stratach.
Błędy poznawcze w psychologii inwestowania
Wymienione i opisane powyżej irracjonalne zachowania inwestorów to typowe błędy poznawcze. Jest to szeroki zestaw zachowań – szczególnie w aspekcie psychologicznym – podczas podejmowania decyzji inwestycyjnych. Błędy poznawcze nie są nowością, już od wieków nasi przodkowie się z nimi borykają. Są to uproszczone schematy myślenia, by w obliczu zagrożenia szybko podjąć decyzję i przetrwać. Nadal niektóre z tych mechanizmów – w postaci właśnie błędów poznawczych – funkcjonują w naszym życiu. Są to wygodne myśli, zakłamujące rzeczywistość na naszą korzyść. Wiedza, jak działają te mechanizmy, pozwoli ustrzec się przed stratami finansowymi, ale też pomoże w zwykłym, codziennym życiu i stawianiu czoła różnym wyzwaniom.
